Tekrarlayan Vajinal Enfeksiyon (İnatçı Vajinal Akıntı ve Geçmeyen Vajinal Enfeksiyon)

Birçok kadın için vajinal enfeksiyon hayatında bir kez değil, defalarca yaşanan bir sorundur. Bazı kadınlarda bu durum o kadar sık tekrarlar ki neredeyse ayda bir akıntı, kaşıntı veya koku problemiyle karşılaşırlar. “İnatçı vajinal enfeksiyon”, “geçmeyen vajinal enfeksiyon” ya da “tekrarlayan vajinal akıntı” olarak tanımladığımız bu tablo, aslında altta yatan bir dengesizliğin veya tedavi edilmemiş bir nedenin işaretidir.

Tekrarlayan vajinal enfeksiyon, genellikle üç ay içinde iki defa, bir yıl içinde ise üç veya daha fazla enfeksiyon atağının olması olarak tanımlanır. En sık neden mantar (Candida) enfeksiyonlarıdır ancak bakteriyel vajinozis, trikomonas veya karışık vajinal enfeksiyonlar da tekrarlayabilir.

Bu yazıda neden bazı enfeksiyonların kolay kolay geçmediğini, inatçı vajinal enfeksiyonların nasıl tedavi edildiğini ve bu durumun önüne geçmek için neler yapılması gerektiğini ayrıntılı biçimde anlatacağız.

Vajinal Enfeksiyon Nedir?

Vajina doğal olarak yüzlerce mikroorganizmanın bir arada yaşadığı bir ekosistemdir. Bu dengenin merkezinde “Laktobasil” adı verilen faydalı bakteriler vardır. Bu bakteriler vajina içi pH’ı 4 civarında tutarak zararlı mikropların çoğalmasını engeller. Ancak bu denge bozulduğunda zararlı mikroorganizmalar çoğalır, vajinada akıntı, koku, kaşıntı, yanma veya ağrı gibi belirtiler başlar.

Normalde bu tür enfeksiyonlar kısa süreli tedavilerle geçer. Fakat bazı kadınlarda enfeksiyon geçici olarak düzelir, birkaç hafta veya ay içinde yeniden ortaya çıkar. Bu durumda artık “tekrarlayan” ya da “inatçı vajinal enfeksiyon” söz konusudur.

Tekrarlayan Vajinal Enfeksiyonların Nedenleri

1. Yetersiz veya yanlış tedavi

En sık nedenlerden biridir.
Bazı hastalar doktora gitmeden eczaneden kendi başına fitil, krem veya antibiyotik kullanır. Enfeksiyonun türü doğru belirlenmediği için geçici rahatlama olur ama neden ortadan kalkmaz.
Örneğin mantar enfeksiyonu antibiyotikle tedavi edilirse faydalı bakteriler daha da azalır ve mantar tekrarlar.
Tedavi doğru ilaç, doğru doz ve doğru süreyle yapılmalıdır.

2. Vajina florasının bozulması

Antibiyotik kullanımı, hormonal değişiklikler, doğum kontrol hapları, stres veya aşırı temizlik vajinadaki dengeyi bozar.
Faydalı bakterilerin azalması zararlı mikropların tekrar tekrar çoğalmasına yol açar.
Bu durum genellikle “bakteriyel vajinozis” veya “mantarın kronikleşmesi” şeklinde seyreder.

3. Cinsel ilişki ve partner faktörü

Bazı enfeksiyonlar (özellikle trikomonas veya kandida) partner aracılığıyla tekrar bulaşabilir.
Kadın tedavi olur ama partner tedavi edilmezse enfeksiyon yeniden ortaya çıkar.
Bu yüzden inatçı enfeksiyonlarda eş tedavisi mutlaka değerlendirilmelidir.

4. Hormonal değişiklikler

Menopoz, doğum sonrası dönem, emzirme ya da doğum kontrol hapı kullanımı vajina mukozasını etkiler.
Östrojen hormonu azaldığında vajina kurur, pH yükselir ve enfeksiyonlara açık hale gelir.
Bu durum sık tekrarlayan, geçmeyen enfeksiyonların temel sebeplerindendir.

5. Bağışıklık sisteminin zayıflaması

Diyabet (şeker hastalığı), tiroid hastalıkları, kronik stres, vitamin eksiklikleri veya sık antibiyotik kullanımı vücudun savunma sistemini düşürür.
Bu durumda vajina enfeksiyona açık hale gelir ve tedavi sonrası bile tekrar edebilir.

6. Hijyen alışkanlıkları ve dış etkenler

Sentetik iç çamaşırları, dar pantolonlar, uzun süreli ped kullanımı, vajinal duş yapmak, parfümlü sabunlarla temizlik yapmak vajinanın doğal florasını bozar.
Ayrıca vajina bölgesinin nemli kalması mantar için uygun ortam oluşturur.

Belirtiler

Tekrarlayan vajinal enfeksiyonun belirtileri genellikle ilk atakla aynıdır ancak kısa sürede geri döner.

Tekrarlayan akıntı (beyaz, sarı, gri, köpüklü veya yeşilimsi olabilir)
Kötü koku (balık kokusu ya da ekşi koku gibi)
Kaşıntı, yanma, ilişki sonrası ağrı
İdrarda sızı, vajina çevresinde kızarıklık ve tahriş
Adet öncesi artan akıntı veya koku

Bu belirtiler sık sık tekrar ediyorsa, ısrarla geçmiyorsa mutlaka bir kadın doğum uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Tanı Nasıl Konulur?

Tekrarlayan vajinal enfeksiyonlarda doğru tanı çok önemlidir.
Her defasında aynı ilaçları kullanmak sorunu çözmez.
Jinekolojik muayene sırasında doktor vajina içinden örnek alır, bu örnek mikroskop altında incelenir.
Gerekirse kültür testi yapılır.
Bu testlerle enfeksiyonun mantar mı, bakteri mi, parazit mi olduğu belirlenir.
Ayrıca vajinal pH ölçümü ve gerekirse HPV testi de yapılabilir.

Bazı durumlarda rahim ağzı veya vajina yapısında kronik iltihaplar da tekrarlayıcı akıntılara neden olur.
Bu yüzden muayene sadece akıntıya değil, tüm genital bölgenin değerlendirilmesine yöneliktir.

Tedavi Yöntemleri

Tedavi, sorunun kaynağına göre planlanır.
Amaç sadece enfeksiyonu geçirmek değil, tekrarlamasını önlemektir.

1. Uygun ilaç tedavisi

Mantar enfeksiyonlarında antifungal fitiller, kremler ve ağızdan ilaçlar kullanılır.
Bakteriyel enfeksiyonlarda ise antibiyotik içeren vajinal ovül ve jeller tercih edilir.
Trikomonas gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarda hem kadının hem partnerin tedavi edilmesi gerekir.
İlaç tedavisi tamamlandıktan sonra vajina florasını yeniden dengelemek için probiyotik destek verilir.

2. Vajinal flora dengeleme

Tekrarlayan enfeksiyonların temelinde bozulmuş flora vardır.
Bu yüzden tedaviden sonra vajinayı koruyacak iyi bakterilerin yeniden oluşması gerekir.
Vajinal probiyotik fitiller, yoğurt, kefir ve probiyotik takviyeleriyle bu denge sağlanabilir.
Bu destek tedavi süresince ve sonrasında birkaç ay devam ettirilmelidir.

3. Partner tedavisi

Partner tedavi edilmezse enfeksiyon yeniden ortaya çıkar.
Erkeklerde genellikle belirti görülmez ama mikroorganizmalar taşıyıcı olarak kalabilir.
Bu nedenle özellikle tekrarlayan trikomonas ve mantar enfeksiyonlarında eş tedavisi çok önemlidir.

4. Koruyucu tedavi planı

Sık enfeksiyon yaşayan kadınlara bazen düşük doz koruyucu tedavi uygulanır.
Bu tedavi genellikle birkaç ay sürer ve düzenli probiyotik takviyesiyle desteklenir.
Ayrıca adet sonrası dönemde kısa süreli vajinal fitil kullanımı da tekrar riskini azaltabilir.

5. Yaşam tarzı düzenlemeleri

Dar, sentetik iç çamaşırlarından kaçınılmalı, pamuklu ve bol çamaşır tercih edilmelidir.
Terli mayo veya spor kıyafetleriyle uzun süre kalınmamalıdır.
Vajinal duş yapılmamalı, sadece dış genital bölge suyla temizlenmelidir.
Sabun, duş jeli veya sirke gibi maddeler vajina florasını bozar, bu yüzden önerilmez.

Beslenme ve Tekrarlayan Enfeksiyon Arasındaki İlişki

Beslenme alışkanlıkları vajina sağlığında çok büyük rol oynar.
Fazla şekerli gıdalar ve rafine karbonhidratlar (beyaz un, tatlı, şekerli içecekler) mantar enfeksiyonlarını artırır.
Yoğurt, kefir, lahana turşusu gibi probiyotik içeren gıdalar vajina florasını destekler.
Bol su içmek, bağışıklık sistemini güçlendirmek, vitamin ve mineral açısından zengin beslenmek enfeksiyonların tekrarını azaltır.
C vitamini, çinko, D vitamini, probiyotikler ve omega-3 yağ asitleri vajinal dokuların direncini artırır.

İnatçı Vajinal Enfeksiyonlarda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Her seferinde aynı ilacı kullanmak çözüm değildir.
Doktor kontrolü olmadan ilaç almak enfeksiyonu kronikleştirir.
Vajinal duş, sirke, karbonat, yoğurt uygulamaları gibi ev çözümleri dengeyi daha da bozar.
Partner tedavisi ihmal edilmemelidir.
Enfeksiyon adet öncesi tekrarlıyorsa hormonal dengesizlik açısından değerlendirme gerekir.
Diyabet hastalığı varsa mutlaka kan şekeri kontrol altına alınmalıdır.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Eğer vajinal enfeksiyon yılda üç defadan fazla tekrarlıyorsa,
akıntı ve koku sürekli hale geldiyse,
ilişki sonrası ağrı veya yanma hissediliyorsa,
ilaçlara rağmen geçmeyen vajinal enfeksiyon varsa mutlaka kadın doğum uzmanına başvurulmalıdır.
Çünkü bu durumlar bazen rahim ağzı iltihabı, polip veya rahim içi doku enfeksiyonlarıyla karışabilir.

Korunma Yolları

Pamuklu iç çamaşırı giyin.
Günlük pedleri uzun süre kullanmayın.
Vajinal duş ve sabunlardan kaçının.
Şekerli yiyecekleri azaltın.
Antibiyotikleri sadece doktor önerisiyle kullanın.
Cinsel ilişkiden sonra vajinayı kuru tutun.
Probiyotik takviyelerini düzenli kullanın.
Rutin jinekolojik kontrolleri ihmal etmeyin.

Sonuç: Geçmeyen Vajinal Enfeksiyonlar Tedavi Edilebilir

İnatçı vajinal enfeksiyonlar kadınlar için hem fiziksel hem psikolojik olarak yıpratıcıdır.
Ancak doğru tanı ve düzenli tedaviyle tamamen kontrol altına alınabilir.
Tekrarlayan enfeksiyonların nedeni çoğu zaman basit ama gözden kaçmış ayrıntılardır: yanlış tedavi, bozulmuş flora, şekerli beslenme veya partner tedavisinin atlanması gibi.
Kendiliğinden geçmesini beklemek yerine, bir kadın doğum uzmanına başvurmak hem tedaviyi hızlandırır hem de tekrar riskini azaltır.
Unutmayın; vajinal enfeksiyonlar kader değildir, ama doğru yaklaşım gerektirir.

Op. Dr. Sezgin Dursun
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı – İstanbul

Sunlar da ilginizi çekebilir : https://jinopdrsezgindursun.com/

https://www.sezgindursun.com/gebelik-haftalari/

Tekrarlayan Vajinal Enfeksiyon